Abdürrezzak B. Hemmam ve Musannef'i

Islam tarihinde mezheplerin müesseselesmesinden sonra, Islam'i anlama ve yorumlama çalismalari gelisme ve ilerlemesini, çok azi hariç mezheplerin belirledikleri kendi ilkeleri içinde sürdürmüstür. Bu durum yüzyillar boyu insanlarin Islam'i anlama ve yasama ihtiyaçlarini karsilamada gerek temel esaslar gerekse detay bilgiler bakimindan çaglar boyu hizmet etmistir. Sirf bu nedenle uzun yillar Islam'i yasamak ve bilgi üretmek bakimindan önemli problemlerle karsilasilmamistir. Çünkü dini zihniyet ve bu zihniyetten dogan yorumlar tabii olarak yasanilan dönemin sartlarina göre olusacaktir ve öyle de olmustur. Ancak ümmetin son asrinda, dünyada büyük gelismeler olmus, Islam toplumu da bu gelisme çerçevesinde bilgi ve hayat sartlarinda büyük degismeler yasamistir.Islâm'in ilk iki asrinda çok verimli ilmî faaliyetler icra edildigi hâlde, daha sonra bu çalismalar bazi bilginlerce örnek alinan çalismalar olarak ele alinirken bazi bilginlerce de taklit edilmistir. Bu arada mezheplerin kurumsallasmasindan sonra "neredeyse" Islâm, mezheplerle basliyormus gibi, ilmî faaliyetler "çogunlukla" mezhep anlayisi içinde icra edilmistir. Söz konusu durumdan kurtulup Islâm'i anlamanin dogru yoluna kavusmak için ise ilk iki asri, Islâm'i anlamanin kaynagi asirlar olarak degerlendirip iyi bilmek gerekmektedir. Çünkü günümüz insaninin çözüm bekleyen yeni gündeme gelmis problemleri bulunmaktadir. Bu problemlerin çözümü de ilk dönem çalismalarini bize aktaran eserlerin taninmasi ve okunup incelenmesindedir. Ancak bu suretle, Hz. Peygamber'in teblig ettigi Islâm'i, her türlü tarihi etkiden arindirarak ögrenmemiz ve modern problemler için çözüm üretmemiz mümkün olabilecektir.(Tanitim Bülteninden)