Akılcılık

Felsefe tarihi açısından Akılcılık, 17. yüzyılın büyük Akılcı filozoflarının, Descartes, Spinoza ve Leibniz'in ortak felsefi eğilimlerine verilen addır. Aklın deneyden bağımsız, a priori, zorunlu bilgiler ortaya koyabileceği savını temellendiren felsefi görüştür. Bilginin temellendirilebilir, doğrulanabilir, sınanabilir bilginin diğer bilme türlerinden, inançtan, imandan ayrılarak kendi başına bir şey olmasında, dayanağın Akıl olması da bu gelenekle başlatılabilir. Gerçi teknik anlamda Akılcılığın Akla verdiği yeri diğer felsefi yaklaşımlar, örneğin deneycilik ve olguculuk paylaşmasa da bunların ortak Akılsallık paydasında, "bilgi içinde" dünyanın açıklanmasındaki Akılsallık ölçütlerinde birleştikleri öne sürülebilir. Son dönemde ise Akılsallığın ve onun dayanağı Aklın evrensel bir başvuru yeri olamayacağı, evrensel ölçütlerin söz konusu olmadığı ya da bunların Akılla temellendirilemeceği, hatta Peter Winch'in ifadesiyle mantıksal ölçütlerin bile toplumsal yaşam biçimleri bağlamından çıktıkları ve ancak onun içinde anlaşılabileceği, yani "Akla Veda"nın zamanının geldiği savlanan ve göreceliğin egemen olduğu bir dönem yaşanıyor. İşte John Cottingham'ın kitabı, bu "veda" edildiği söylenen Aklı kendine dayanak alan Akılcılığın Eski Yunan'dan günümüze kadar, yalın ve açık bir dille tarihsel sunuşunu yapıyor.