Araklı Kitabeleri_{Trabzon Araklı'da Kültürel Varlığın Tapuları}

Kitabe, Arapça'da ketebe çekimi' fiilinden türeyen ve yazmak anlamına gelen bir mastardır. Yunancadaki epigraphe ve Fransızcadaki ilnscription kelimesinin karşılığıdır. Mezar kitabesi ise, üzerine ilgili yazıların yazıldığı mezar taşıdır. Mezar kitabelerinde geçen istek, arzu ve yönlendirme ifadelerinin önemi yanında mezar taşlarının şekli dahi bize çeşitli sanatlar ve bilimler açısından çok ciddi bilgiler verir. Bu açıdan mezar kitabeleri; sanat tarihi, halk edebiyatı, divan edebiyatı ve edebl sanatlar, el zanaatları, psikoloji, sosyoloji gibi pek çok bilim dallarının konuları arasında yer alan özelliklere vurgu yaparlar. Osmanlı şehirlerindeki mezarlık ve hazire taşları,Osmanlı sanatının belli başlı bütün üsluplarını yansıtan bir sanat tarihi laboratuarı veya müzesi durumundadır. Yapıldıkları tarihsel dönemin inanç, gelenek, sanat zevki ve iktisadi koşullarının ortak bir ürünü olan bu eserler, şehir tarihine birinci derecede kaynaklık eden belgelerdir. Mezar taşları, biyografilerin yazılmasında, kütüphane ve arşiv malzemesinin boşluklarını doldurabilecek kaynaklardır. Mezar kitabeleri, bir taraftan edebi içerik taşırlar. İnsanoğlu, kaçınılmaz bir gerçek olarak herkesin karşısına çıkan ölüm olayı karşısında duygularını, düşüncelerini, his ve heyecanlarını zamanla edebi ürünlerde dile getirmiştir. Mezar taşı kitabelerini, bir ülkenin siyasi, iktisadi ve kültürel tarihi, hatta savaşlar, istilalar, depremler, yangınlar vb. hakkında bilgi kaynakları olarak kullanmak mümkündür. Bu kitabelerdeki dil bile, yapıldıkları devrin tercihleri hakkında ipuçları taşır. Edebi zenginligi yanında mezar kitabeleri, cografyayı vatan olarak tescilleyen kritik belgelerdir. Bu doğrultuda mezar kitabeleri, bir toplumun bulunduğu coğrafyadaki toplumsal izidir, toplumsal tapularıdır.