Avrupa Şark'ı Bilmez; Eleştirel Bir Söylem (1872-1932)_{Eleştirel Bir Söylem (1872-1932)}

Bu önemli çalışma Şarkiyatçılığa şimdiye kadar yaklaşılmamış bir açıdan bakıyor: Edward Said ve diğer çağdaş düşünürlerin Batı'nın Doğu'ya yaklaşımını eleştiren görüşlerini ele alıyor ve Osmanlı-Türk aydınlarının onlardan çok daha önce, 19. yüzyıl sonlarından itibaren bu konudaki tespitlerini ortaya koyuyor. Avrupa Şark'ı Bilmez, Şarkiyatçılığa "Şark"ın kendisinin verdiği cevaplar konusundaki kaynak eksikliğini tamamlayan değerli bir kitap. Rashid Khalidi Modern Arap Araştırmaları Edward Said Profesörü Columbia Üniversitesi Tarih Bölümü Avrupa Şark'ı Bilmez, Zeynep Çelik'in uzman bakışı ve bilgi birikimiyle bir araya getirilmiş, gelecek kuşaklara yol gösterecek bir giriş yazısıyla açılan çok önemli bir kitap. Çelik'in yapıtı geç dönem Osmanlıların ayakları yere basan, entelektüel, kozmopolit bir dünyasının olduğunu, hem "modernite projeleri"ne katıldıklarını hem de Avrupalı bilim insanlarının "Şark" konusundaki varsayımlarını keskin bir eleştirel gözle değerlendirdiklerini gösteriyor. Böylece 19. yüzyılın Şarkiyatçı kuramcılarına karşı çıktığı gibi, Şark'ın kuramsal kurtuluşunu Avrupa-Amerika entelektüel düşüncesinin evrenine yerleştiren bazı 21. yüzyıl düşünürlerinin görüşlerini de sarsıyor. Jerrilyn Dodds Harlequin Adair Dammann İslam Araştırmaları Profesörü Sarah Lawrence College Avrupa Şark'ı Bilmez, öfkeli Osmanlı ve Türk aydınlarının Şarkiyat eleştirilerini bir araya getiriyor ve Zeynep Çelik kitap için seçtiği metinleri giriş yazısında ustaca tanıtıyor. Çelik'in çalışmaları, Osmanlı İmparatorluğu ve Ortadoğu'nun modernleşmesini anlamak için şart. Orhan Pamuk Edward Said'in çığır açıcı yapıtının Şarkiyatçılığı emperyalizmin anahtar tekniklerinden biri olarak tanımlamasından bu yana, yerel direnişin ifadelerini ele alan fazla çalışma yapılmadı. Zeynep Çelik'in kapsayıcı giriş yazısına eşlik eden alıntılar Şarkiyatçılık eleştirilerine ek olarak imparatorluk ve milliyetçilik düşlerini seslendiriyor. Bu metinler, geç dönem Osmanlı İmparatorluğu ve erken dönem Türkiye Cumhuriyeti'nde Batı'nın kültürel egemenliğine karşı entelektüel tartışmaların ne kadar zengin ve canlı olduğunu sergileyen büyüleyici bir okuma sunuyor. Avrupa Şark'ı Bilmez, Şarkiyatçılık çalışmalarına katkıda bulunacak ve bu alandaki araştırmacılar ve eğitimciler için önemli bir kaynak kitap olacak. Selim Kuru Yakın Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Doçenti ve Bölüm Başkanı Washington Üniversitesi