Bir Neslin Öncüsü Celal Hoca

1882-1961 yılları arasında yaşamış olan Mahmut Celalalettin Ökten hem Osmanlının son yıllarını görmüş, hem de Cumhuriyet döneminde yaşamış büyük bir bilgin ve düşünce adamıdır. İstanbul Darülmuallimin ve Darülfünunu bitirdikten sonra İstanbul Erkek Lisesi, Kabataş ve Vefa Lisesi gibi değişik okullarda görev yapmış, bu okullarda Arapçadan edebiyata, felsefeden ilm-i kelâma kadar birçok alanda ders vermiştir. Karizmatik kişiliği ve ilmi sayesinde Celâl Hoca olarak şöhret kazanmıştır.

Celâl Hoca asıl şöhretini bugünkü İmam-Hatip Okullarının kurucusu olmasıyla elde etmiştir. 1949da İmam-Hatip Kursları, 1951de de İmam-Hatip Okulları açılmıştır. Bu okulların plan ve programını Celâl Hoca ve arkadaşları belirleyerek, devrin Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleriye kabul ettirirler. İşte Celâl Hoca hem kursların hem de yedi yıllık İmam-Hatiplerin kurucu müdürü olur.

Celâl Hoca İstanbul İmam-Hatip Okulunda sadece hoca ve öğretmen olarak görev yapmaz. Bu okulların yaygınlaşması için İlim Yayma Cemiyetinin kurulmasına da ön ayak olarak İstanbul ve taşradaki iş adamlarını, din adamlarını, bürokratları organize eder ve bu okulların halka mal olmasına sağlar. Ashab-ı hayr olarak nitelediği Cemiyetin kurucularından olan Seniyüddin Başak ve Yusuf Türelle birlikte hareket eder.

İşte Celâl Hocanın Osmanlı bakiyesi camia içinde böylesine karizmatik bir ağırlığı vardır. Adnan Menderesin oğlu Aydın Menderesin özel hocalığını yapmıştır. Yüksek İslam Enstitülerinin kurulmasında da katkısı olmuş, bu okullarda ilm-i kelam ve tevhid dersleri vermiştir. Bugünkü İlahiyat camiasının önde gelen isimleri olan Hayrettin Karaman, Emin Işık, Ahmet Lütfi Kazancı, Bekir Topaloğlu gibi, Tayyar Altıkulaç, Selahattin Kaya gibi din adamlarının da hocasıdır.

Yakın dönem kültür ve eğitim tarihimizde ağırlıklı bir yeri olan Celâl Hoca ismiyle maruf Mahmud Celâleddin Öktenle ilgili Hüseyin Yorulmazın kaleme aldığı biyografik bir kitap yayımlıyoruz. Bir Neslin Öncüsü CELAL HOCA ismiyle ölümünün 50. yılında yayımlan bu çalışmada Hocaefendinin devrin önemli ilim adamı ve manevi önderlerinden olan Kenan Rifai, Abdülhakim Arvasi, Fahreddin Efendi, Mehmed Zahid Kotku, Mehmed Akif, İzmirli İsmail Hakkı, Nurettin Topçu, Mahir İz, Hasan Basri Çantay gibi isimlerle diyalogları, ilişkileri ele alınmaktadır. Doğumundan ölümüne kadar kronolojik bir yol izlenerek devriyle ilgili anekdotlar, görüşler, belgeler, fotoğraflar, kartpostal ve kartvizitler de ayrıca bu çalışmada yer almaktadır.