Budist Eski Uygur Edebiyatından İki Metin

19. yüzyılın sonu 20. yüzyılın başında Doğu Türkistan ve çevresinde gerçekleştirilen keşif gezileri neticesinde tarihî Türk dilinin bir kolu olan Eski Uygurcaya ait dinî ve din dışı yazılı kaynaklardan oluşan zengin bir malzemeye erişilmiştir. Tarihleri boyunca çeşitli milletlerle siyasi, sosyal ve ticari ilişkilerde bulunmuş olan Uygurlar oldukça geniş bir kültürel çevrede varlığını sürdürmüş, bu kültürel çevreden etkilendiği gibi kendisi de buna katkı sağlamıştır. Uygurlar bu coğrafyadaki diğer milletlerin tesiriyle oldukça çeşitli dinî muhitlerde yer almış, Budizm başta olmak üzere Manihaizm ve Nasturi Hristiyanlık gibi dinlere karşı ilgi duymuşlardır. Bu ilgi sayılan dinlerin benimsenmesinden dinî metinlerin tercümesine kadar etkili olmuştur. Dinî literatürün tercümesi bu noktada Eski Uygurcanın yazılı kaynaklarının oluşturulmasındaki en önemli adımdır.
Bu çalışmanın konusunu Uygurlar tarafından en çok taraftara sahip inanış olan Budizm’in kendi içerisinde Buddhalığa erişme yolundaki felsefi kavrayışlarından olan Tibet Budizmi ile Mahāyāna Budizmi teşkil etmektedir. Esasında çalışma Türkische Turfan-Texte V’in [= Türkçe Turfan Metinleri V] başka fragmanlar eklenerek yapılan yeniden neşridir ve muhteva bakımından Budist Uygur edebiyatına ait iki dinî metni esas almaktadır. Her iki metin de Orta Asya Türk Budizmi’nin anlaşılabilmesine çeşitli yönlerden katkı sağlamaktadır.