Cumhuriyeti Kuran Masonlar

Masonluğun köklerini Çin'den Ortadoğu'ya, Eski Yunan'dan Şaman rahiplerine, Eski Mısır'dan Avrupa'nın şövalye tarikatlarına kadar dünyanın çeşitli yer ve topluluklarına dayandırmak mümkündür, zira Masonik ritüellere bakıldığında bu kadim öğretilerin tamamının etkileri görülebilmektedir. Fakat Masonluğun çok uzun yıllar boyunca çalışmalarını büyük bir gizlilik içinde sürdürmesi ve 1390'da Regius el yazmasına kadar hiçbir kayıt tutulmaması sebebiyle, kökenleri hakkında net ve kesin bir yargıya henüz varılabilmiş değildir. Masonluğun Türkiye'de ortaya çıkışıysa 19. yüzyılın ortalarına kadar uzanmaktadır. Masonluğun Osmanlı topraklarında ilk ciddi çıkış denemesi, 1839 Tanzimat Fermanı dönemindedir. Gerçekte Mason localarının ilk kuruluşları biraz daha gerilere gitmekle beraber bunlar pek etkili olamamış, ilk localar iyi bir örgütlenmeye ve ciddi bir faaliyet içine girememişlerdir. Türk Masonluğunun tarihi somut olarak 1909 yılında başlar. Bundan sonra Türk Masonluğunun tarihi belgelenmiştir. Kazım Özalp, Mustafa Abdülhalik Renda, Hasan Saka, İbrahim Refik Saydam, Bekir Sami Kunduh, Tevfik Rüştü Aras, Şükrü Kaya, Hilmi Uran, İbrahim Refet Bele, Hasan Ali Yücel, Atatürk'ün yaveri Cevat Abbas Gürer, Mithat Şükrü Bleda, Atatürk'ün özel doktoru Mim Kemal Öke, Lütfi Kırdar, Muhittin Üstündağ, Nevzat Tandoğan, Memduh Şevket Esendal, Yunus Nadi Abalıoğlu, Adnan Adıvar, Rıza Nur, Ali İhsan Sabis Paşa, Hüseyin Rauf Orbay ve Ali Fethi Okyar Cumhuriyet'i kuran ve Kurtuluş Savaşı döneminde ülkeye hizmet eden kadrolar arasında bulunan Masonlardan bazılarıdır.