Doğu Türkistan Medeniyeti ve Uygurlar

Ahmet Süleyman Kutluk'un Doğu Türkistan Medeniyeti ve Uygurlar adlı eseri, bugünkü Çin idaresinin toplu işkenceler ve uzun süreli hukuksuz tecritler gibi insanlık dışı muamelelerine maruz kalan Uygur Türklerinin tarihi vatanı Doğu Türkistan'ın kültürel birikimiyle alakalı güncel arkeolojik verilere dayanan geniş çaplı bilgiler sunuyor. Doğu Türkistanlı bir tarihçi ve arkeolog olan Kutluk'un eseri, Uygurlar ve onlardan önceki devirlerin zengin kültürel birikimini ayrıntılı bir şekilde tahlil ederek bölgenin dünya tarihi ve kültürel mirası bakımından ne kadar önemli olduğunu açıkça ortaya kokuyor. Aynı zamanda, Doğu Türkistan'ın hemen her devirde en önemli merkezlerinden biri olan Kaşgar ile ilgili sunduğu bilgilerin Türk okuyucusu için yeni ve doyurucu olmasının yanında bölgenin kısmen daha az bilinen Kroran, Hoten ve Koçu kültürleriyle alakalı ayrıntılar sunması, eseri daha da önemli hâle getiriyor. Ayrıca, 3800 yıl öncesine kadar giden ve Doğu Türkistan ile ilişkili tarihi ve arkeolojik çalışmalara yeni bir bakış açısı katan Lolan Güzeli mumyasının bilimsel bir izahının yapılması ve Doğu Türkistan'da bulunan, dünyanın şu ana kadar bilinen ilk “yazılı orman kanunu”na da yer vermesi eserin önemini daha da arttırıyor. Bunun yanında, Doğu Türkistan'daki kültürel ve tarihi envanterin Türk tarihinin en önemli kaynaklarından Dîvânu Lugâti't Türk ve Kutadgu Bilig gibi eserlerle mukayese edilerek sunulması, eserin karşılaştırmalı tarih metoduna ayrı bir zenginlik katıyor. Kutluk'un bu çalışması, Doğu Türkistan'ın milattan önceki devirlerinden XIX. yüzyıla kadarki tarihini ayrıntılı bir şekilde ele alması bakımından okuyuculara bölge hakkında kapsamlı ve doyurucu bilgiler aktarıyor.