Eleştiri, Norm ve Ütopya; Eleştirel Teorinin Temellerine Dair Bir İnceleme

Siyaset bilimi ve felsefesinde temel eser statüsü kazanmış bir kitap olan Eleştiri, Norm ve Ütopya, Eleştirel Teoriyi (Frankfurt Okulu) sosyal teori içerisinde temellendirirken, bu geleneğin bir düşünme biçimi ve teorik yapı olarak özgünlüğünü vurgulama amacını da taşıyor. Seyla Benhabib, Kant, Hegel ve Marx aracılığıyla eleştiri kavramının kökenlerini sergilerken, bu kökenlerin antropolojik, etik ve sosyolojik sonuçlarını, Eleştirel Teorinin ön-tarihi olarak okumaya izin veren oldukça geniş bir zeminde değerlendiriyor. Böylece, Eleştirel Teorinin normatif temellerini bu zemin üzerinde yeniden kurmaya girişiyor. Kitap araçsal aklın eleştirisiyle, Kant, Hegel ve Marxı içeren klasik gelenek içerisinde korunan eleştiri kavramının, Frankfurt Okulunun teorik girişimiyle nasıl dönüştürüldüğünü de göstermeyi hedefliyor. Benhabib birçok yorumcunun aksine, Horkheimer ve Adornonun felsefî ve düşünsel radikalizminin Habermascı bir iletişimsel eylem ve etik programı içerisinde, üstelik özne felsefesinin açmazlarını da ortadan kaldırarak uzlaştırılabileceğini düşünmektedir. Eleştiri, Norm ve Ütopya, hem Eleştirel Teorinin başat temaları konusunda genel bir giriş hem de özel bir eleştirel düşünce tarihi olarak okunabilecek bir içeriğe sahiptir. Ayrıca Eleştirel Teorinin modernlik projesiyle ilişkisini de bu içerikten türetmek mümkün olabilecektir. Kitap, Benhabibin birçok disipline yayılan eleştirel ilgisinin anlaşılması konusunda da önemli ipuçları sunmaktadır.