Gemi ve Hava Aracı İpoteği ve Motorlu Taşıt Rehni Taşınır İpoteği

Tasınır ipotegi sistemi, Medeni Kanunun tasınırlar için benimsenen teslime baglı rehin sistemine uymayan istisnai bir tasınır rehni türüdür. Bu sistem ile bir sicile kaydedilmis tasınırın ilgili sicil sayfasına yapılacak tescil ile rehin hakkı kurulmakta, tasınırın alacaklıya teslim edilmesine gerek kalmamaktadır. Ticaret hayatının ihtiyaçları sonucu, tasınırların alacaklıya teslim edilmeden teminat olarak gösterilebilecegi, böylesi türden rehinlere özellikle gemi, hava aracı ve motorlu tasıtlarla ilgili olarak daha çok rastlamaktayız.

Bu çalısma kapsamında sicile kayıtlı gemi, hava aracı ve motorlu tasıtlar üzerinde yine sicile tescille kurulan ipotek hakkı diger bir ifade ile "tasınır ipotegi" incelenmektedir. Inceleme konumuz kapsamına giren gemi ipotegi 6102 sayılı Ticaret Kanunu'nda oldukça detaylı düzenlenmistir. Bu çalısmada, çogu 2012 tarihinde yürürlüge giren 6102 sayılı Ticaret Kanunu ile getirilmis yeni hükümler ve bu hükümlerin mehazı teşkil eden uluslararası sözleşme hükümleri degerlendirilmis, yeri geldiginde de elestirilmistir. Degerlendirmelerimiz ve varılan sonuçların, gemi ipotegi hükümleriyle ilgili mevcut doktrin boslugunu biraz olsun doldurup uygulamacılara ısık tutacagını umuyoruz. Hava aracı ipotegi 1967 tarihli 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu (TSHK)'nun az sayıdaki hükümleriyle ve motorlu tasıt rehni ise 2001 tarihli 4721 sayılı Medeni Kanunu (MK)'nun 940. maddesinden ibaret tek madde ile düzenlenmistir. Çalısma kapsamında tasınır ipotegine iliskin her taşıt ile ilgili özel düzenlemeler açıklanırken, her konuda Medeni Kanundaki rehin hukuku prensipleriyle iliski kurulup, özel düzenlemenin temel rehin hukuku prensiplerine paralelligi ve/veya aykırılıgı ortaya konmaya çalısılmıstır. Böylece "tasınır ipotegi" müessesesine özgü düsünce sistematigi olusturulmaya çalısılmıstır.