Hanefî Usûlünde Hadis Tenkidi

Sened ve metin olmak üzere iki kısımdan oluşan bir rivayetin sahih sayılabilmesi için her iki kısmının da güvenilirlik açısından bazı şartları taşıması gerekmektedir. Sünnî İslam dünyasındaki dört büyük fıkhî mezhepten biri olan Hanefî Mezhebinin hem usûl hem de fürû-ı fıkha dair eserlerinde, hadisle amel edebilmek için gerek sened gerekse muhtevaya dair tenkit kriterlerinin detaylı olarak ele alındığı görülür. Hanefî fakihlerin hadis tenkidi ile ilgili görüşlerini, sened ve muhteva tenkidi başlıkları ile bu kriterlerin hadis ilmine yapabileceği katkılar altında üç bölümde incelemekte olan elinizdeki çalışma, bir hadisle amel edilebilmesi için Hanefîler tarafından geliştirilen tenkit sistematiğini erken dönem usûl eserleri çerçevesinde ele almaktadır. Fıkıh ilminin hayat ile birlikte geliştiği, değiştiği; buna bağlı olarak da usûl eserlerinde yer alan haber teorisinin dinamik bir özelliğe sahip olduğu söylenebilir. Bu yapısı gereği Hanefî usulünde yer alan hadis tenkidi anlayışının rivayetlerin gerek sübut gerekse muhteva yönünden değerlendirilmesinde hadis ilminde ön açacak, farklı yaklaşımlar sağlayacak, muhaddislerin müstağni kalamayacakları bir bakış açısı sunacağı rahatlıkla söylenebilir. Çalışmada bunun imkan ve sınırlılıkları üzerinde durulmaktadır.