Hekim ve Hastane Yönünden Tıbbi Sorumluluk Hukuku

Ülkemizde hekimlik mesleğinin yürütülmesi sürecinde ve hastane işletme sektöründe yaşanan bir takım hukuksal sorunlar nedeniyle, hekim ve hastane yönlerinden tıbbi sorumluluk hukuku ana başlığı adı altında, oldukça yeni bir alt disiplin alanı ortaya çıkmıştır. Bu alanda, özellikle hekim ve hastanelerin sağlık ve tıp hizmetleri sunmaları sürecinde, tıbbi uygulama hataları ve bazı tipik organizasyon kusurları ve/veya risklerine bağlı olarak hukuksal sorumluluk ve tazminat konularının öncelikle saptanıp, daha sonra da bunlara uygun çözümler bulunması gereklidir.

Elinizdeki bu kitap, esasen hekimlerin mesleği etkimlikleri ve hastanelerin hizmet işletmesi yönünden hukuksal sorumluluklarını içermektedir. Bu çerçevede 'Tıbb Sorumluluk Hukuku' başlığını taşıyan kitabımız doktriner görüş ve yaklaşımlar ile yargısal uygulamalar göz önünde bulundurularak hazırlanmaya çalışılmıştır. Dolayısıyla, hekim ve hastane hukuku temellerinden hareketle tıbbi sorumluluk hukuku sorunları ele alınıp açıklığa kavuşturulmak suretiyle hukuksal çözümler araştırılmıştır.

Bilindiği üzere, pozitif hukukumuzda, başta 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile sorumluluk hukukunu düzenlemeye yönelik olarak getirilen yeni birtakım yasal kurallar (örneğin, TBK. m. 49 vd. ile özellikle m.71 hükümleri gibi) olmak üzere, hekim ve hastane hukukunu düzenleyen yürürlük kaynakları ve tıbbi sorumluluk hukuku alanında geliştirilen doktriner görüşler ile birlikte, yargı uygulamasında konuya ilişkin önemli görülebilecek bazı içtihatlar da göz önünde bulundurulmuya çalışılmış ve sonuçta, yapıtımız elinizdeki haliyle ortaya çıkmıştır. Amacımız, kitabımızın, bu konuyla ilgilenenler için daha yararlı olmasını sağlamaya çalışmaktan ibarettir.

Bir yandan, hekimlik faaliyetinin komplike uygulamaları içermesi ve hastanelerin en karmaşık hizmet işletmeleri arasında yer almalarına; diğer yandan, özel-kamu hekimi ve dahi hastane hizmet sektöründe yapılagelen özel hastane - kamu hastanesi ayrımına da bağlı olarak, belli bazı zarar verici tıbbi komplikasyon ve hastane organizasyon riskleri sıklıkla ortaya çıkabilmektedir. Ancak, uygulamada, tamamen hekimlerin endikasyon dışı iş ve işlemler ile, defansif-pasif (savunmacı-edilgen) görünüme yönelmeleri olgusu ile birlikte hastane organizasyon modelleri ve süreçlerine özgü olarak birer kurumsal işletme bozukluğu ya da bir sistem hatası niteliği taşıyan tipik tıbbi organizasyon risklerinin, çoğu kez tam olarak kontrol edilebilir nitelik taşıdığı ölçüde, organizasyon yükümlüleri tarafından öngörülebilip, önlenebilmesi de mümkündür. Aksi takdirde, hekim ve hastanelerin bireysel ve/veya kurumsal hizmet kusurları temelinde, tazmini gerekli zararlar doğurmaya uygun birer sebep olan tıbbi malpraktis ve organizasyon kusurlarının varlığı kabul edilmek suretiyle, tıbbi kusurlu eylemin faili hekim(ler) ile organizasyon yükümlüsü sıfatını haiz hastane işletmecisi ve/veya tıbbi yöneticisinin hukuksal sorumluluğu ve dolayısıyla tazmin yükümü yaptırımı gündeme gelmektedir.

Yukarıda çok genel hatlarıyla belirtmeye çalıştığımız üzere, hekim ve hastane işletmeciliğine özgü tipik tıbbi eylem ve organizasyon kusurlarından kaynaklanan hukuksal sorumluluk konusunda kapsamlı bir araştırma ve inceleme yapmaya yönelen bu çalışma, geniş zamana yayılan yoğun bir emeğin ürünüdür. Kuşkusuz, bu ürünün emektarı, sadece elinizdeki kitabın sayfalarını kaleme alan kişi olarak tarafımdan ibaret değildir. Dolayısıyla, her bir aşamasında üzerimde hakları bulunan ve türlü yardımlarını esirgemeyen, başta ailem ile kardeşlerim olmak üzere; burada, isimlerini tek tek sayamayacağım nice yakınlarıma ve dostlarıma ayrıca minnettarlığımı sunarım.