Hepsi Diyarbakır; Herkesin Bildiği Kimsenin Bilmediği_{Herkesin Bildiği Kimsenin Bilmediği}

Desem ki Dünyanın merkezi, bir Batı Asya, Ortadoğu, Mezopotamya, Doğu Akdeniz, Türkiye, Kürdistan, Güneydoğu Anadolu, Dicle, OHAL kenti olan Diyarbakırda, bir gecekondu şehri olan Bağlarda, tren garı ile Göçmenler Caddesinin kesiştiği noktadaki Şeytan Pazarıdır İnanmazsan ölç de bak! Mehmet Atlı, kozmopolit bir geleneksel şehirden bir Cumhuriyet taşrasına dönüşerek yıldızı sönen, son dönemde ise metropolleşen ve yeni kimlikler edinerek yıldızı yeniden parlayan Diyarbakırın çehrelerini anlatıyor. Mimar gözüyle, edip zevkiyle, hemşeri muhabbetiyle... Surlara bakıyor; duvarların şehir kuran ve biçimlendiren işlevini görüyor. Gazi Köşküne bakıyor; resmî tarihi ve onun örttüğü kadim tarihi görüyor. Dicleyle kentlilerin ilişkisine bakıyor. Parkların, kamu binalarının, ortak alanların, mahalle-sokak adlarının anlamına bakıyor. Diyarbakırda cemevinin anlamına bakıyor. Diyarbakırın bir Türk şehri olduğunu söyleyegelmiş milliyetçi propagandaya Mehmet Atlı, Evet, bir Türk şehridir de cevabını veriyor: Bir Roma, Latin-Yunan, Ermeni, Süryani, Arap, Kürt, Muhacir, Güvercin, Sur ve Çingene şehri olduğu gibi aynı zamanda Türkler ve Türkçe de yaşamaya devam ettiği için böyledir bu. Bir kent tarihinin yazılabilmesi için yalnız milliyetçiliklerin değil folklorik tahayyülün de aşılmasına ihtiyaç olduğunu vurguluyor yazar. Diyarbakır için modern bir şehrengiz