Hind Altkıtası Düşünce ve Tefsir Ekolleri

Abdulhamit Birışık, Hint alt kıtasındaki fikir ekollerine ve bunlarca yapılan tefsir çalışmalarına tahsis ettiği eserinin Giriş kısmında, İslâmın Hindistandaki tarihinden başlayıp, bu bölgede yazılmış olan Farsça ve Arapça tefsirlere kısaca temas etmiştir. Birinci Bölümde ise, Urducanın bilim dili haline geldiği miladî XVII. asırdan itibaren 1857 yılında başlayan İngiliz istilâsına kadar olan dönemde, Urdu dili ile yazılan tefsirleri tanıtmıştır. İkinci Bölümde fikir ekollerinden bahsedip, bunların mümessillerince yazılmış tefsirlerin pek fazla olması hasebiyle tanıtım için her bir ekolü temsil gücü olan belli sayıda örnekle yetinmiştir. 1857 yılından sonra telif edilen tefsirleri tanıtırken, bizzat bu tefsirlere ve tefsirleri kaleme alan müelliflerin başka eserlerine başvurarak doğrudan yaptığı inceleme sonuçlarını nakletmiştir. Üçüncü Bölümde ise Seyyid Ahmed Han (ö. 1898) ile başlayan, Abdullah Çekrâlevî (ö. 1914), İnâyetullah el-Meşrıkî (ö.1963) ve Gulam Ahmed Pervîz (ö.1985) ile devam eden, sünneti reddederek Kurânı tefsir etme iddiasında bulunan Ehl-i Kur'ân ekolünü incelemiştir. Bu çalışma, Türk aydınlarının ekserisi için meçhul olan Hint alt kıtasının zengin fikir dünyasına kapı aralamaktadır. Bu zenginlik, haliyle büyük bir çeşitliliği, birbirine zıt, ihtilâflı bir ortamı da içinde barındırmaktadır. Yazar bu ihtilâf ortamında, insafı esas alıp hakem durumunda kalmaya, değerlendirmelerde taraf olmayan üçüncü kişileri bulmaya çalışmıştır.