İslamın Mistik Boyutları

İslamın Mistik Boyutları, tasavvuf tarihini Anadolu'dan Kuzey Afrika'ya, Arap Yarımadası'ndan İran ve Uzakdoğu'ya kadar geniş bir coğrafya içinde ele alıyor. Yazar, tasavvuf konusunda yazılmış diğer kitaplarından farklı olarak incelediği konuları gerek Arap, Fars, Urdu ve Türk edebiyatından yaptığı alıntılarla, gerekse Müslüman Doğu'da, özellikle de Türkiye ve Pakistan'daki çok sayıda dostla birlikte yaşanmış kişisel deneyimlerinden verdiği örneklerle zenginleştirip renklendiriyor; böylece metni kuru, teorik bir ders kitabı olmaktan kurtarıyor. Öncelikle tasavvuf kavramını ele alan Schimmel, terimin zaman içindeki değişen yüzlerinden ve farklı yaklaşımlardan söz ediyor. İlerleyen bölümlerdeyse tarikat, hakikat, süluk, salik, vecd, semâ gibi tasavvufun temel kavramlarına deyiniyor ve Mevlana, Yunus Emre, İbn-i Arabi, Sühreverdi, İmam Gazali gibi İslam gizemciliğinin önemli şahsiyetlerini, tasavvufa yaptıkları özgün katkılarını ele alıyor. Schimmel okuyucunun tasavvuf hakkındaki merakını gidermekle kalmıyor, aynı zamanda benliklerini büyük sıkıntılara ve acılara katlanarak dönüştürmeye çalışan ve böylece yollarını kendi iç ışıklarıyla aydınlatan Hakikat yolcusu sûfilerin kimi zaman hüzünlü, kimi zaman düşündürücü kimi zaman da tuhaf hikâyesini anlatıyor. Bazı sûfiler, tasavvufi deneyimi dille ifade etmenin imkânsızlığını vurgulamak için sözcükler kıyıdan fazla açılamaz demişlerse de, Schimmel, sözcükten kayıklarla bütün dinlerin içine aktığı mistisizm okyanusuna cesaretle açılıyor.