İslâm'ın Siyasallaşması

İslâm'ın Siyasallaşması, Türkiye'nin yetiştirmiş olduğu en önemli bilim adamlarından olan; yıllarca çalışmalarıyla ülkemizin siyaset ve sosyal bilimlerine katkılarda bulunmuş Kemal H. Karpat'ın, kendi ifadesiyle "meslekî hayatı boyunca zihninde yoğurduğu" en önemli eseridir. Yazar kitapta, Osmanlı Devleti'nin başlangıcından çöküşüne kadar geçen süreçte siyasal ve sosyo-kültürel değişimleri ele alırken; İslâmı hem toplumun varlığını korumaya yönelik bir kimlik hem de kültürel gelişmesine, özünü kaybetmeden değişmesine yardım eden, bu anlamda önemli katkılarda bulunan bir kurum olarak irdeliyor. Eserde, özellikle imparatorluğun son dönemlerinde II. Abdülhamid'in dış siyasetinin devletin bütünlüğünü korumaya yönelik anlayışına, eğitim sisteminin yeniden biçimlendirmesine, saltanatın siyasi gücünü arttırmasına yer verilmiştir. Karpat, padişahın son saltanat yıllarında ortaya çıkan değişmelerle birlikte, istibdata yönelik eylemlerin nasıl bir rejim değişikliğine ve hürriyet özlemlerine kaynaklık ettiğini de geniş bir düşünsel çerçeve içinde incelemektedir. Bugün Türkiye Cumhuriyeti'nde yaşayan Türklerin büyük çoğunluğunun "orta yolda", modernist, ilerici ve demokratik düşünceli olduğunu öne süren, ama aynı zamanda da dinin emirlerini yerine getirsin veya getirmesin Müslüman olduklarını savunan Kemal H. Karpat, bu kitabında, Türkiye'de modernlik, demokrasi ve İslam'ın birbiriyle çatışan değil, birbirlerini tamamlayan ve bütünleyen kavramlar olduğuna dikkat çekmektedir. "Osmanlı İmparatorluğunun dünya sistemine dahil olduğu 19. yüzyılda kapitalizmin imparatorluk üzerine etkilerini ele alan bu kitap, dönemin ekonomisi ve toplumunu temel alan birinci sınıf bir entelektüel tarih çalışmasıdır." Feroz Ahmad