Kandilli Rasathanesi El Yazmaları

Bugün Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırmaları Enstitüsü Kütüphanesinde bulunan 845i Türkçe, 395i Arapça, 100ü Farsça olan toplam 828 cilt içinde 1340 yazma kitaplık kolleksiyonun oluşmasını Rasathanenin kurucusu Fatin Gökmen sağlamıştır. Türkiyede astronomi konusunda tek olan koleksiyonda önemli sayıda astroloji, matematik, coğrafya ve çok az sayıda diğer konuları içeren, gerek müellif, gerekse çevirmen hattıyla yazılmış ya da zamanın müneccimbaşısı tarafından hazırlanmış pek çok yazma eser bulunmaktadır. Türkçe kitapların en eskisi, 15. yüzyılın önemli şairlerinden Ahmed-i Dai nın Farsçadan çevirdiği astronomi ve astroloji konulu, Farsça ismi Risale-i Si fasl olan eserdir. En eski takvim ise üzerinde II. Bàyezìdin mührü bulunan ve onun için hazırlanan 895-96 [1490-91] tarihli Farsça takvimdir. III. Mustafanın çocukları Şah Sultan, Mihrimah Sultan, Mihrişah ve Selim ile III. Ahmedin oğlu Şehzade Numan için talih zayiçelerini (yıldızlara göre bir kişinin yıldızlar dairesini) içeren bir yazma da burada yer alır. Kataloğumuz bir girişten sonra âlet ve takvimleri içeren astronomi, ahkâm (gök cisimlerinden ve doğa olaylarından anlam çıkararak gelecekle ilgili tahminlerde bulunma) ve ahkâm takvimlerini içeren astroloji, matematik, coğrafya ve diğer eserler gibi konu başlıklarına göre hazırlanmış, her bir esere konu başlığının altında eser adına göre alfabetik sıralanarak katalog numarası verilmiştir. Eser, çeviri ise çevirenin adı, şerh ise şerh edenin adı yazar adı altında gösterilmiştir. Eserin ilk ve son cümleleri ve varsa yazar veya eser adının geçtiği yerler, bugüne kadar yapılan kataloglarda pek rastlanmayan bir şekilde elektronik tarama ile kataloğa eklenmiştir. Kataloğun sonunda ise eser, kişi, yer ve istinsah (kopyasını çıkarma, çoğaltma) tarihleri indeksi yer almaktadır.