Keseden Bankaya Tezgahtan Borsaya; Küresel Finans Sisteminin Öyküsü

On yedinci yüzyılın sonları... Sermaye toplamak için satışa hisse senedi süren şirketlerin sayısı hızla artıyor. Pek çoğu hükümetten izin bile alınmaksızın kurulmuş şirketler. Pazarlama tekniklerini adeta hokkabazlıkla harmanlayarak yüksek kâr vaatleriyle yatırımcıları büyülüyorlar. Batan gemilerle birlikte suların dibine gömülen değerli malları çıkarmayı vaat eden Diving Company, Thames kıyısında bir davet düzenliyor: Dalgıçlar, Londra’nın seçkin beyefendi ve hanımefendilerine bir gösteri sunuyor. Kafalarına geçirdikleri başlıkların canavar gözünü andıran camından etrafa bakıyor, bir boru aracılığıyla nefes alıp veriyor ve nehre dalıp çıkarak eski teneke parçaları, batık gemi palangaları çıkarıyorlar... Şirketin hisse senetleri hızla değer kazanıyor. Prof. Larry Allen, 18. yüzyıldan günümüze küresel finans sisteminin gelişimini böyle çarpıcı örneklerle anlatıyor; bankacılığın doğuşunu, modern kağıt para kullanımına geçişi, anonim şirketlerin yaygınlaşmasını, finans piyasalarının gelişimini, döviz piyasalarının ortaya çıkışını inceliyor. Allen, bugün kapitalizm karşıtı protestoların hedefi olan IMF ve Dünya Bankası gibi kurumları da tarihsel bir bakış açısıyla değerlendiriyor ve tarihteki örnekleri inceleyerek ekonomik krizlerin doğdukları yerlerden diğer ülkelere nasıl sıçradığını gözler önüne seriyor. Gitgide küreselleşen günümüz ekonomisinde kimi zaman deneyimli piyasa katılımcılarını bile çaresiz bırakan dalgalanmalar, finans piyasalarını anlamak için daha geniş bir bakış açısına ihtiyaç olduğunu ortaya koyuyor. Hiç kuşkusuz bu bakış açısı, finans piyasaları üzerine yapılan sayısız istatistik ve zaman serisi çalışmalarından değil, kapsamlı bir tarih çalışmasından elde edilecektir. Bu kitap, yalnız iktisat ve finans tarihiyle ilgilenen ve çalışmalarını bu alanlarda sürdüren okuyuculara değil, küreselleşme akımının bizleri nereye götürdüğü sorusuna yanıt arayan herkese yeni ufuklar açıyor. Larry Allen, Texas Lamar Üniversitesinde Ekonomi Profesörü. ABC-CLIO World History Companion to Capitalism (1998) ve The Encyclopedia of Money (1999) adlı eserlerin yazarı.