M.Reşit Rıza'da Hilafet Düşüncesi Osmanlı Tecrübesi

İslam Toplumlarında dini yaşantının zayıflaması ve yönetimlerde baş gösteren bozukluğun bir neticesi olarak, Müslümanlar üzerlerine düşen bu sosyal görevleri bir bir terk etmeye başladılar.Bu görevlerin terk edilmesi, Müslümanları isteyerek veya istemeyerek bazı yasakları çiğnemeye itti.Örneğin, faizcilik/tefecilik gibi toplumsal felaketler baş gösterdi.
Sahibini yasakları çiğnemeye kadar götüren ihtiyaçlar, uygun bir borçlanma örneğinde olduğu gibi telafi edilmezse kötü sonuçlar doğurur.Müslümanlar, muhtaç duruma düştüklerinde yalnızca yabancılardan borç bulabildiler.Bu yabancılar bazen yerli gayri Müslimler, bazen da anlaşmalı ecnebiler oluyordu.Bu antlaşmalılar, bazen harbi durumuna geçiyorlardı.Bu da başka bir bozulma sebebiydi.Böylece Müslümanların Servetinin zamanla başkalarına gitmesi ve en önemli işlerinde onlara muhtaç olmasıyla neticelendi...