Meslek Dışı Halktan Hakimler

Günümüzde Türk yargı sisteminin önemli ve büyük sorunlarla karşı karşıya olduğu, bu alanda söz sahibi olan hemen her kesim tarafından dile getirilmekte ve sorunların çözümü için reformlar yapılması gerektiği vurgulanmaktadır. Çok sayıda ulusal ve uluslararası belgede de yargı reformu konusunda dikkat çekilmektedir. Son olarak Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca kabul edilen Yargı Reformu Stratejisi ve Yargı Reformu Stratejisi Eylem Planı, bu alanda kısa, orta ve uzun vadede yapılması planlanan değişikliklerin ana hatlarıyla belirlendiği önemli bir belgedir.
Önerilen reformların içeriğiyle ilgili çok değişik öneriler sıralanmaktadır. Bu öneriler arasında hakim-savcı sayısının artırılması, mahkemelerin fiziki imkanlarının artırılması, gelişen teknolojiden yararlanılması, alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının geliştirilmesi gibi hususlar dile getirilmektedir. Özellikle son yıllarda alternatif uyuşmazlık çözüm yolları, yargı sisteminin tüm sorunlarını çözecek bir müessese olarak görülmektedir.
Biz Türk yargı sistemiyle ilgili olarak daha önce hiç dile getirilmeyen, ancak tüm Avrupa ülkelerinde yaygın ve etkin olarak işletilen -meslek dışı hakimlik- müessesesini tüm yönleriyle incelemek istedik.
Bu amaçla hazırladığımız Araştırma Projesi, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu -TÜBİTAK- tarafından uygun görülerek kabul edilmiştir. Adalet Bakanlığı da tarafıma bu araştırmanın yapılması için izin vermiştir. Lyon Jean Moulin 3 Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi sayın Prof. Dr. Emile François CALLOT bu araştırmanın üniversitelerinde gerçekleştirilmesi için tarafıma kabul belgesi vermişlerdir. Araştırma Fransa nın Lyon kentinde 1 Eylül 2008 tarihinde başlamış ve 30 Ağustos 2009 tarihinde sona ermiştir.
Araştırma işlemleri dört aşamadan meydana gelmiştir. Birinci aşamada Lyon Jean Moulin 3 Üniversitesi ile diğer üniversitelerin ve adliyelerin kütüphanelerinden konuyla ilgili kaynaklar taranmıştır. İkinci aşamada belirlenen kaynaklar okunmuş, sınıflandırılmış ve ilgi durumuna göre ayıklanmıştır. Üçüncü aşamada Lyon adliyesinde meslek dışı hakimlerin görev yaptığı mahkemelerde inceleme, araştırma ve gözlem yapılmıştır. Bu kapsamda izleyici olarak duruşmalara katılınmış, meslek dışı hakimlerle görüşülmüş, dosya incelemesi yapılmıştır. Son aşamada ise toplanan ve okunan kaynaklar ve ziyaret edilen mahkemelerden edinilen izlenimler harmanlanarak bu Kitap hazırlanmış ve yazılmıştır.
Bu çalışmamda bana destek veren TÜBİTAK yetkililerine, bu çalışmanın gerçekleştirilmesi için tarafıma izin veren Adalet Bakanlığı yöneticilerine ve çalışmanın üniversitelerinde gerçekleştirilmesini kabul eden Jean Moulin Üniversitesinden Prof. Dr. Emile François Callot a teşekkürlerimi sunuyorum.
Bu araştırmanın Ülkemizde yapılacak yargı reformu çalışmalarına, farklı bir ufuk ve bakış açısı sunabilmesini umuyorum.