Metin Eksenli Hadis Tenkidinde Öznellik ve Yorumsallık Teori ve Uygulama

Çalışmamızda din, mezhep, kültür ve fikri akım gibi mensûbiyet ve âidiyetlerin; küreselleşmenin sebep olduğu akımlara boyun eğme, modern dünyanın ürettiği algılara cevap verme, İslam'ı savunma veya bu algılara göre İslam'ı yorumlama gibi tavırların, nassların sübûtunu kabul ederken veya reddederken, nassları anlamlandırırken ve yorumlarken ne denli etkili olduğunu görme imkanına sahip olduk. Bu tür âidiyet ve mensûbiyetlerin anlama ve yorumlamada yönlendirici olduğunun farkında olmak, doğru okuma, anlama ve yorumlamaya imkan sağlayacaktır. Bu âidiyet ve mensûbiyetler, kaçınılması zor olan âidiyetlerdir. Kişi, bunun farkında olarak çalışırsa, samîmî, insaflı, hakkâniyete göre hareket ederse ancak o zaman bu öznellikten en azami oranda kaçınabilir.

Her ne olursa olsun, insaf ve hakkâniyet ölçüsünden ayrılmadan çalışma yapmaya gayret edilmelidir. Eğer buna dikkat edilmezse, metnin anlaşılması ve gerektiği yerde mananın doğru anlaşılması için yorum yapılmış olmaz, kendi kabulünün metne söylettirilmesi durumu zuhûr eder. Bu durumda da kişi metnin yazarını ve metni, işlevsiz hale getirmiş, kendi bir metin üretmiş ve yeni bir söylemde bulunmuş olur. Bu tavrın dini metinlerde hiç olmaması gerekir. Zira din hususunda delil olmaksızın M"bana göre lafzın anlamı ve/veya yorumu, lafızdan çıkan hüküm böyledir" şeklinde başlayan yargılar doğru değildir.