Müderris ve Hukukçu Rizeli Hafız Kasım Efendi; II. Meşrutiyet Dönemi Hukuk Eğitiminde Üslup Arayışları

Hafız Kasım Efendi, Rize'nin merkeze uzak bir köyünde dünyaya gelmiş, ilk tahsilini memleketinde gördükten sonra İstanbul'a gelip doymak bilmeyen bir ihtirasla özel ders halkalarından Süley-maniye Medresesi Fıkıh Şubesi'ne, Gümüşhanevî Dergahı'ndan Medresetü'l-Kudât'a ve İstanbul Hukuk Fakültesi'ne uzanan bitmek bilmez ve o denli parlak bir tahsil hayatı geçirmiş bir ilim yolcusudur. Hikâyesi bir tarafıyla bize İslâm coğrafyasında mekik dokuyan derviş-meşrep ilim taliplerini hatırlatacaktır. Madalyonun diğer yüzünde ise Osmanlı modernleşmesi sürecinde itibarı zedelenen ilmiye zümresinin yeni şartların kendisine dayattığı yetersizlik hissini bertaraf etmek için ortaya koyduğu varolma mücadelesi vardır. Elinizdeki kitapta Kasım Efendi'nin hayat hikâyesini; hukuk eğitiminde iki farklı üslubu temsil eden Süleymaniye Medresesi Fıkıh Şubesi ve Medresetü'l-Kudât'ın mevzuat, ıslahatlar, idari yapı, ders programları ve müderrisler açısından ayrıntılı bir değerlendirmesini; peşi sıra Kasım Efendi'nin kütüphanesini, tahsili sırasında tuttuğu defterleri, mektuplarını ve resmî yazışmalarını bulacaksınız. Kitap boyunca size Kasım Efendi'nin evrakı eşlik edecektir.