Nâsiruddin El-Beyzâvî

İslâm coğrafyasının Moğol saldırıları altında zor günler yaşadığı tarihlerde Fars ülkesinin Türk Atabegleri
Salgurluların izlemiş olduğu Moğollarla iyi geçinme politikası sebebiyle, nispeten müref-feh ve sakin bir ortamda
yaşayan Beyzâvî, içinde bulunduğu ilmî iklimi, iyi değerlendirerek kendini İslâmî ilimler alanında iyi yetiştirmiştir.
Onun "Kâdî Tefsiri" diye meşhur olan tefsiri Envâ-ru't-Tenzil dışında, İslâm ilim hayatında kendinden söz ettiren diğer
eseri de Tavâli'u'l-Envâr adındaki kelâm kitabıdır.
Müellifimiz Beyzâvî'nin meşhur kelâm kitabı Tavâli'u'l-Envâr'ın içeriğini incelediğimizde, bir mukaddime ve üç
bölümden (kitap-tan) oluştuğunu görürüz. Mukaddime ve âlem görüşünü anlattığı ilk bölüm, çoğunlukla felsefeciler
tarafından tartışılan konular iken ilâhiyât ve nübüvvât meselelerinin anlatıldığı ikinci ve üçümcü bölüm konuları asıl
kelâmî konulardır. Müellifimizin, Abbas Süleyman tarafından tahkik edilen ve 1991 yılında Bey-rut'ta basılan
Tavâli'u'l-Envâr'ın elimizdeki nüshasında, muhak-kikin önsözü çıkarıldığında felsefî konular olarak kabul ettiğimiz
mukaddime ve birinci bölüm toplam 113 sayfada ele alınmıştır. Kelâm ilminin konuları diyebileceğimiz ikinci ve
üçüncü bölümler ise toplam 82 sayfa tutmuştur. Bu durumda, müellifimizin eserinin yarıdan fazlasının, tam olarak
yüzde ellisekizinin felsefe konuların-dan oluştuğunu söyleyebiliriz