Olumsuz Zarar

Sözlesmesel alana özgü olumsuz zarar kavrami, uzun yillardan beri hukukçulari mesgul eden bir konu olmustur. Zira günden güne gelisen beseri ve ekonomik iliskiler, gerçek ve tüzel kisileri sürekli olarak birbirleriyle sözlesmesel temasa geçmeye zorlamistir. Ancak yapilmasi amaçlanan sözlesmelerin beklenen neticeye ulasmamasi; hukuk düzeninin sözlesmeler için öngörmüs oldugu geçerlilik sartlarinin yerine getirilmemis olmasi, bir sözlesme yapmak üzere bir araya gelen taraflarin, bu nedenle ugramis olduklari kayiplarin, hangi esasa göre ve kim tarafindan tazmin edilecegi sorununu ortaya çikarmistir. Haksiz fiil sorumlulugu için aranan sartlarin gerçeklesmemesi ve taraflar arasinda geçerli bir sözlesmenin bulunmamasi, cevap bekleyen hukuksal problemi iyice güçlestirmistir. Geçersiz sözlesmelerin ortaya çikardigi zararlarin tazmini hususunda, Roma hukukunda ve onu takip eden Müsterek hukukta yeterli çözümlerin bulunmamasi, Pandekt hukukçularini çesitli teoriler üretmeye sevk etmistir. Fakat bunlarin sadece karsilasilan bazi sorunlarin çözümüne yönelik olmasi, geçersiz sözlesmelerin sebep oldugu zararlarin tazmini meselesinin bir süre daha karanlikta kalmasina yol açmistir...
Olumsuz zarari tazmin yükümlülügü, Borçlar Kanunumuzun çesitli hükümlerinde yer almaktadir. Bunlardan bir kismi, borç iliskisinin bastan itibaren hükümsüz olmasindan, bir kismi da, borç iliskisinin sonradan hükümden düsmesinden kaynaklanan olumsuz zarardan sorumlulugu düzenlemektedir. Ancak olumsuz zarardan sorumluluk halleri Borçlar Kanunumuzdaki bu düzenlemelerden ibaret degildir; sözlesmenin kurulmadigi ya da geçersizlik yaptirimi ile karsi karsiya kaldigi diger durumlarda da, culpa in contrahendo esaslari uyarinca olumsuz zarari tazmin yükümlülügün ortaya çikmasi mümkündür...
(Tanitim Yazisindan)