Öteki Diyar

Osmanlı sonrası cumhuriyet tarihinin pek çok karanlık noktalarından biri de 12 Mart Cuntası öncesi yurt işgalleri ve 6. Filo eylemleriyle doruğa çıkan 68 Hareketinin maruz kaldığı şiddetin dozudur. Soğuk Savaş döneminin egemen güçleri tarafından ajan-provokatör unsurların da devreye sokulmasıyla önüne set çekilmeye çalışılan gençlik eylemleri üniversite önlerinde, yurt baskınlarında hedef gözetilerek liderlerinin açıkça öldürülmesi, ağır işkencelerden geçirilerek ruhen ve fiziksel olarak sakatlanmasını beraberinde getirmiştir. 6 Mayıs 1972de Üç Fidanın asılmasıyla amacına ulaşan Balyoz Harekâtının kırıp geçirdiği antiemperyalist-yurtsever-sosyalist ve idealist gençlik ise, bu şiddetin en büyük tanığı ve mağdurudur.

Kendisi de aynı dönemde bir üniversite öğrencisi olan Yavuz Çekirgenin, kuşağının maruz kaldığı acıları siyasi bir kurguyla yansıttığı romanında, Öteki Diyarda da süren adalet arayışına tanık oluyoruz.

İdealist üniversite öğrencisi Erhan Mert de baş eğmeyen, asi karakteriyle dönemin güvenlik birimlerinin hedefi haline gelerek bir süre sonra bir öğrenci eyleminde faili meçhul bir şekilde öldürülür. Kendisine göre ise katili alçak sapık, ajan bozuntusu Çetin Sarıdan başkası değildir. Daha önce Çetin Sarının ağır işkencelerinden de geçen Erhan Mert, öldükten sonra en azından arafta, Öteki Diyarda katiliyle yüzleşmeyi ve ilahi adaletin tecellisine tanık olmayı ummaktadır. Gelgelelim arafta işler dünya mantığıyla yürümemektedir. Kendini savunma amacıyla da olsa birini öldürdüğü için hem suçlu hem de mağdur konumunda olan Erhan Mertin hükmü arafın savcı ve yargıçları Ütopsis, Heterotopsis, Nemesis, Paradoksis ve Elipsis melekleriyle yapacağı görüşmelerden sonra verilecektir.

Öte yandan araf melekleriyle yaptığı görüşmelerde kısmen de olsa cennet ve cehennemin bazı bölümlerine girerek oradaki uygulamaları görür. Türkiye siyasi ve edebiyat tarihinin önemli iki şairiyle karşılaştığı cehennemde ise, Osmanlının son dönemiyle yakın tarih arasında karşılaştırma yapma imkânını da bulup yapılan siyasi hataların, toplumdaki ilerici güçlerin zulümle yok edilişinin yalnızca kendi yaşadığı dönemle sınırlı olmadığını da idrak eder.

Modernite ve çarpık cumhuriyet ideolojisinin eleştirisini açık bir şekilde odağına alan Öteki Diyar, Erhan Mertin baş eğmeyen karakteri üzerinden cumhuriyetin karanlık bir dönemine ışık tutuyor.