Serdar Mahmut Tarzi Han ve Anıları Afgan Aydınlanmasının Mimarı

1839da İngiliz ve Rus ordularının işgale giriştiği topraklarda yaşayan aşiretler, işgalciler karşısında birleşir. Afgan kimliğinin ortaya çıkışı ve merkezi yönetimin kuruluşu bu mücadele süreciyle birlikte yürür. Serdar Mahmud Tarzi Han, genç ülkesinin kadim kültür merkezi Gaznede doğar. İngiliz kukla yönetiminin, Tarzi 17yaşındayken Hindistana sürgün ettiği ailesi buradan Şama geçince, onun da hayatı değişir Mahmud Tarzi Şamda kuvvetli bir devlet geleneğiyle ve Jön Türklerin aydınlanmacı fikirleriyle tanışır. Sürgünlüğü bitip ülkesine döndüğünde zengin fikir dünyasıyla hanedanın dikkatini çeker. Projelerini hayatageçirmesiyse 1919da Emanullah Hanın tahta çıkışıyla mümkün olur.Genç Türkiye Cumhuriyetinde yaşanandevrimler, Afganistanda da Tarzi sayesindehızla karşılık bulur, eğitim devriminin veparlamenter monarşinin mimarı olarakülkesinin belleğinde yer eder.1929da tutucu bir darbeyle yine sürgünedilir, Afganistanda reformlardan geriadımlar atılırken Tarzi Türkiyeye yerleşir.Bu çalışmanın eksenini oluşturan anılarınıölümünden önce İstanbulda kaleme alır.Süleyman Özmen gazeteci, yazar, seyyah,eğitimci, devrimci ve başarılı bir diplomatolan Mahmud Tarzinin yaşamını,Afganistan tarihiyle birlikte ele alarakunutulmuş bir tarihe ışık tutuyor.