Sultan Galiyev ve Sovyet Müslümanları

Rusya Müslümanlarının Çarlık Rusya'sına karşı verdikleri savaş, tam kritik bir noktaya vardığı sırada 1917 Ekim Devrimi patladı. Bu olay, Ruslarla Müslüman topluluklar içinde, en ileri durumda olan Tatarlar arasındaki ilişkileri kökten değiştirdi. 1917- 1921 yılları arasında komünizmle iş birliği yapan Tatar milliyetçileri, millî hedeflerine ancak bu şekilde ulaşabileceklerine inanıyorlardı. Ancak, 1921 yılından sonra hareket muhalefete dönüştü ve 1929 yılında, bu görüşün kuramcısı ve lideri olan Sultan Galiyev'in ortadan kaldırılmasıyla kesintiye uğradı. Kuramcısının adıyla "Sultangaliyevcilik" diye anılan bu girişim, sömürgeleştirilmiş Doğu halklarının hürriyetlerine kavuşmaları için başlatılan ilk ciddî harekettir. Galiyevcilik, Rus Komünist Partisi ve Komintern yöneticilerinin politikalarına karşı yöneltilmiş en gözü pek ve en tehlikeli eleştirilerden biridir. Bunun derin etkileri sadece Tataristan'da görülmemiş, aynı zamanda bütün Türk ve Müslüman cumhuriyetlere de yayılmıştır. Bu bölgelerde Galiyevizm uzun dönem canlılığını korumuş ve etkisini devam ettirmiştir. Elinizdeki kitap, bu ilginç olaya ışık tutuyor.