Tarih Boyunca Hastalık Algılamasında Dua Şifa İlişkisi

Hastalik algilamasi, bir açidan idrak etme ile ilgilidir. Canli organizmanin kendi dogal dengesinin bozuldugunu fark etmesiyle baslayan bu süreç, bozulan dengenin tekrar kurulmasi yolunda, yine kendince bazi yöntemlere basvurmasiyla devam eder.
Insanlar disindaki canlilarin sagligini korumasi ve hastalandigi takdirde tedbir almasi gayretleri konumuzun disindadir. Insanlari bu konuda farkli kilan özellik, “idrak etme ve yorumlama”dir. Insanin kendi iç ve dis dünyasindaki olaylari hem idrak ederken hem de yorumlarken “inanç veya inanislar”inin etkisinde kalmasi, onun neyi nasil algiladigi, anlamlandirdigi ve deger yükledigi konusunda arastirmacilari epeyce zorlamaktadir. Insan merkezli iç ve dis olgulari arastiran insanoglu, özellikle geçmise dair incelemeleri betimlemesinde kendi uzmanlik bakis açisinin sinirlari içinde kalmaktadir. Bu durum bir yandan olumlu sayilabilir. Çünkü uzmanlik inceligi ile olaylari derinlemesine ele almaktadir. Diger açidan bakilirsa, tarihten günümüze insanin kendi zihinsel ve duygusal kabiliyetleri ölçüsünde karmasik anlamlar yumagi içerisinde bize sundugu olaylarin tek brans açisindan ayristirilmasi (analizi) ve tanimlanmasi imkânsiz hale gelmektedir. Örnek olarak konumuzu ele alirsak, insanin hastalik algilamasi, ona göre hastaliklarin kaynagi, tedavi bilgisinin gizemi, sifanin uygulanan yöntem veya verilen ilaca bagimli olup olmadigi konusundaki inanci veya inanisi hakkinda günümüz arastirmacilarinin tek branstan degerlendirmeleri sonucunda ya eksik ya da hatali sonuçlar üretmesine yol açmaktadir.
Tarihsel açidan hastalik algilamasi ve tedavi yöntemlerinin bir taraftan Tip Tarihçilerini, Folklor, Antropoloji ve Halk Bilimcilerini ilgilendirirken diger taraftan Dinler Tarihçilerini, Bilim ve Düsünce Tarihçilerini de alâkadar etmektedir. Kesilen kurbanlarin dini açidan degeri oldugu gibi sagliga kavusma, hastaliklardan korunma ve arinma gibi tibbi degeri de vardir. Yikanmanin veya hijyen uygulamalarinin hem ibadet hem de tibbi baglantisi inkâr edilemez. Bunlari yaparken kisi belli bir kisiye basvurmaktadir. Bu kisinin hem hekim hem de din adami oldugu görülmektedir. bu ikisi arasindaki uygulamalarin ya tek basina ya da diger insanlarin da katildigi folklorik, kültürel ve sembolik davranislarina rastliyoruz. Bu törenlerin, dini, tibbi, etnografik ve folklorik degeri yaninda çesitli bilimsel ve sanatsal branslarin tarihsel temelini olusturdugu göz ardi edilmemelidir.
Bu ve benzeri açilardan bakilirsa insanlik tarihinin bir yönünü inceleme konusu eden bilim ve sanatlarin, ayni konuyla ilgilenen diger ilim dallariyla ilgili temel kaynak, yorum, terminoloji ve yöntemlere de yer vermesi gerekmektedir. Aksi takdirde yapilacak yorumlar ve verilecek hükümler, ya eksik ve yalin ya da hatali olmakla karsi karsiyadir.
Arastirmaci, çalismanin alanini Islâm öncesiyle sinirlandirmis, bu yüzden Islâm'da hastalik algilamasi, dua sifa iliskisi… gibi konulari bir baska çalismasinda ele alacaktir.