Tasarrufun İptali Davaları

Bu çalışmada tasarufun iptali davaları en yeni ve güncel örnek kararlarla
araştırılmıştır.
İİK 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davalarında
amaç, borçlunun haciz ya da iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı
tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya
karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla
alacağın tahsilini sağlamaktır.
Bu tür davaların dinlenebilmesi için, davacının borçludaki alacağının gerçek
olması, borçlu hakkındaki icra takibinin kesinleşmiş olması, iptali istenen
tasarrufun takip konusu borçtan sonra yapılmış olması, borçlu hakkında alınmış
kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunması ve davanın beş
yıllık hakdüşürücü süre içinde açılmış olması gerekir. Bu önkoşulların bulunması
halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280 maddelerinde yazılı iptal şartlarının
bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Özellikle İİK.nun 278.maddesinde akdin yapıldığı sırada kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek
aşağı bir fiyat kabul ettiği ve yasanın bağışlama hükmünde olarak iptale tâbi
tuttuğu tasarrufların iptali gerektiğinden mahkemece ivazlar arasında fark
bulunup bulunmadığı incelenmelidir. Aynı maddede sayılan akrabalık derecesi
vs. araştırılmalıdır. Keza İİK.nun 280.maddesinde malvarlığı borçlarına
yetmeyen bir borçlunun alacaklılarına zarar vermek kastıyla yaptığı tüm
işlemler, borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastının
işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin
bulunduğu hallerde tasarrufun iptal edileceği hususu düzenlendiğinden yapılan
işlemde mal kaçırma kastı irdelenmelidir. Öte yandan İİK.nun 279.maddesinde
de iptal nedenleri sayılmış olup bu maddede yazılan iptal nedenlerinin
gerçekleşip gerçekleşmediği de takdir olunmalıdır.
Ör. İstinaf incelemesi - icra takibiyle ilgili itirazın iptali davası bulunması
halinde:
Somut olayda, davalı borçlu hakkında yapılan takibe yapılan itiraz üzerine
takibin durdurulduğu, davacı tarafından itirazın iptali davasının açıldığı,
takiplerin kesinleşmediği, bu durumda ortada kesinleşmiş bir icra takibi
bulunmayacağından borçlu hakkında haciz uygulaması da istenemeyeceği, (İİK.
md. 78) dolayısıyla geçici aciz vesikası yerine geçerek alacaklıya tasarrufun
iptali davası açma hakkı veren tutanak düzenlenemeyeceği (İİK.md.105) veya
kesin aciz vesikası verilemeyeceği açıktır.
Mahkemece icra takibi bulunmadığı ve davacı tarafından aciz belgesi
sunulmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de, varılan sonuç
dosya kapsamı ve mevcut delil durumuna uygun düşmemektedir.
Davacının dava konusu yaptığı .... İcra Müdürlüğünün 2018/.... esas sayılı takip
dosyasına davalı borçlunun itiraz ettiği ve itiraz üzerine takiplerin durduğu, ...
Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/.... Esas sayılı dosyasında davacı tarafından
itirazın iptali davasının açıldığı ve davanın derdest olduğu anlaşıldığından, dava
koşulları yönünden; az yukarıda yazılı itirazın iptali davasının sonucunun
bekletici mesele yapılması, diğer dava şartlarının araştırılması ve sonucuna
göre karar verilmesi gerekir.