Türk İş Hukukunda İş Güvencesi Kapsamında Fesih Usulü, Feshe İtiraz ve Feshe İtirazın Sonuçları

TÜRK İŞ HUKUKUNDA İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA FESİH USULÜ, FESHE İTİRAZ VE FESHE İTİRAZIN SONUÇLARI -İş güvencesi -İş sözleşmesinin feshinde usul ve feshe itiraz -Feshe itirazın sonuçları İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...5 SUNUŞ...9 İÇİNDEKİLER...11 KISALTMALAR...19 GİRİŞ...23 I. Genel Olarak...23 II. İş Güvencesinin Önemi...26 III. Konunun Sınırlanması...28 IV. Konunun Sunulması...29 BİRİNCİ BÖLÜM İŞ GÜVENCESİ § 1. İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI...31 I. Genel Olarak...31 II. Dar ve Geniş Anlamda İş Güvencesi...34 § 2. İŞ GÜVENCESİ HÜKÜMLERİNİN UYGULANMA KOŞULLARI...36 I. Genel Olarak...36 II. İşçinin İş Kanunu veya Basın İş Kanunu Kapsamında Olması...37 III. İş Sözleşmesini İşverenin Feshetmesi...39 IV. İşçinin Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışması...43 V. İşyerinde Otuz ve Daha Fazla İşçi Çalıştırılması...47 1. Otuz İşçinin Tespiti...47 2. İşçi Sayısına Dahil Olanlar...52 a. Aynı İşkolundaki İşyerlerinde Çalışan İşçiler...52 b. Yurt Dışında Çalışan İşçiler...54 3. İşçi Sayısını Tespit Zamanı...56 4. Otuz İşçi Koşulunun Yerindeliği...59 VI. İşçinin En Az Altı Aylık Kıdeminin Bulunması...62 1. Sınırlamanın Amacı ve Altı Aylık Sürenin Tespiti...62 2. Kıdemlerin Birleştirilmesi...64 3. Kıdeme Dahil Süreler...67 4. İşverenin Kıdem Koşuluna Yönelik Kötünıyetli Feshi...69 VII. Belirli Konumdaki İşveren Vekili Olmaması...70 VIII. İşK. m. 18'deki Düzenlemenin Hukuki Niteliği...73 İKİNCİ BÖLÜM İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNDE USUL VE FESHE İTİRAZ § 3. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNDE USUL...81 I. Genel Olarak...81 II. Feshin Yapılma Zamanı...82 III. Feshin Yazılı Yapılması...84 1. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshi...84 2. İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi...87 IV. Fesih Bildiriminde Sebep Gösterme Kuralı...90 V. İşçinin Savunmasının Alınması...92 1. Savunmanın İşlevi ve Kapsamı...92 2. Savunmanın Biçimi ve Yöntemi...95 3. İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshinde Savunma...96 VI. Fesih Usulü Bakımından Haklı Fesih/Geçerli Fesih İlişkisi...98 § 4. FESİH BİLDİRİMİNE İTİRAZ...101 I. Genel Olarak...101 II. İş Mahkemesinde Dava Açma...102 1. Dava Açma Hakkı...102 a) İşçinin Dava Açma Hakkı...102 b) Mirasçıların Dava Açma Hakkı...103 2. Davanın Konusu...105 a) Feshin Geçersiz Sayılması ve İşe İade...105 b) İşe İadeye Bağlı Parasal Haklar...106 3. Davalı...110 a) Husumet...110 b) Asıl İşveren - Alt İşveren İlişkisinde Husumet...111 aa) İşe İade İsteminde Birden Fazla Davalı...111 bb) Muvazaa İddiası...116 c) Geçici İş İlişkisinde Husumet...118 d) Tüzel Kişiliği Olmayan Topluluklarda Husumet...119 4. Görevli ve Yetkili Mahkeme...120 a) Görevli Mahkeme...120 b) Yetkili Mahkeme...121 5. Dava Açma Süresi...122 a) Genel Olarak...122 b) Dava Açma Süresinin Niteliği...123 c) Dava Açma Süresinin Başlangıcı...125 aa) Sözlü Fesihlerde...125 bb) Haklı Nedenle ve Bildirim Öneli Verilerek Yapılan Fesihlerde...127 cc) Askı Süresinde Yapılmış Fesihlerde...130 dd) İleri Bir Tarihte Geçerli Olmak Üzere Yapılmış Fesihlerde...133 d) Dava Açma Süresinin Hesaplanması...134 e) Asıl İşveren - Alt İşveren İlişkisi...135 6. İspat Yükü...138 a) Usul Hukukunda İspat... 138 b) İş Sözleşmesinin ve İşK. m. 18'deki Koşulların Varlığını İspat...139 c) Sözleşmenin Fesih Usulünü İspat...143 d) Fesih Sebebinin Geçerliliğini İspat...144 e) İşçinin Feshin Başka Bir Nedene Dayandığını İddia Etmesi.. 146 aa) İşçinin İddiasının İspatı...146 bb) Sendikal Nedenle Feshin İspatı...147 7. Yargılama...149 a) Yargılama Usulü...149 b) Yargılama Süresi...150 c) Temyiz...153 aa) İş Mahkemeleri Kanununda Yapılan Değişiklik Öncesi ve Sonrası...153 bb)Yargıtayın Kesin Karar Vermesi...159 d) Farklı Usule Tabi Taleplerin Aynı Davada Görülmesi...163 8. Özel Bir Durum: Bildirim Süresi İçinde Haklı Fesih...168 III. Özel Hakeme Başvurma...170 1. Genel Olarak...170 2. Toplu İş Sözleşmesinde Yer Alan Özel Hakem Kaydı...171 a. Toplu İş Sözleşmesi ile Düzenleme Yetkisi...171 b. Toplu İş Sözleşmesi Hükmü Olarak Özel Hakem Kaydının Niteliği...174 3. Tarafların Anlaşması...177 4. Özel Hakem Kaydının Şekli...179 5. Özel Hakemin Görev Alanı...179 6. Özel Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yollan...180 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM FESHE İTİRAZIN SONUÇLARI § 5. MAHKEMECE FESHİN GEÇERSİZ SAYILMASI VE SONUÇLARI...183 I. Feshin Geçerli Sayılması ve Sözleşmenin Sona Ermesi...183 II. Feshin Geçersiz Sayılması ve İşe İade...183 1. Özel Hukukta Geçersizlik Kavramı...184 2. İş Güvencesinde Feshin Geçersizliğinin Anlamı...187 3. Feshin Geçersizliğinin İşverene Seçimlik Bir Hak Vermesi...193 4. Feshin Geçersizliğinin Türk Ceza Kanunu Bakımından Sonuçlan...196 § 6. İŞÇİNİN İŞVERENE BAŞVURUSU...198 I. Genel Olarak...198 II. Başvuru Süresi...199 III. Başvuru Usulü...201 IV. Başvurunun Sonuçları...204 1. Geçersiz Feshin Tüm Sonuçlan ile Ortadan Kalkması...204 2. Dört Aylık Çalıştınlmayan Sürenin Kıdem Süresine Eklenmesi...204 3. İşçinin Çalıştınlmadığı Süre İçin Ücret ve Diğer Haklan...'208 a) Ücret ve Diğer Haklann Kapsamı...208 b) Ücret ve Diğer Hakların Miktan...210 c) Ücret ve Diğer Haklann Ödenmemesi ve Sonuçlan...212 d) Dört Ay Sınırlamasının Yerindeliği...215 4. İşveren Bakımından Bir Aylık İşe Başlatma Süresinin Başlaması...218 IV. Başvurmamanın Sonuçlan...219 § 7. İŞÇİNİN İŞVERENCE İŞE BAŞLATILMASI...221 I. Genel Olarak...221 II. Çalıştınlmayan Süreye İlişkin Ücret ve Diğer Haklann Ödenmesi...224 III. İhbar ve Kıdem Tazminatının Mahsubu ve İadesi...224 IV. İşçinin Dava Sırasında Başka Bir İşte Çalışması...230 V. İşçinin Dava Sırasında İşsizlik Ödeneğinden Yararlanması...232 VI. Özel Bir Durum: Dava Sürerken İşçinin İşe Başlatılması... 235 VII. İşe İade Davasının Konusuz Kalması...239 1. Genel Olarak...239 2. Dava Sırasında İşe Davet Edilen İşçinin Daveti Kabul Etmemesi...240 3. İşçinin Ölümü...240 4. İşyerinin Kapanması...241 5. İşçinin Emeklilik Başvurusunda Bulunması...244 VIII. İşverence İşe Davet Edilen İşçinin Başlamaması...248 § 8. İŞÇİNİN İŞVERENCE İŞE BAŞLATILMAMASI...254 I. İş Sözleşmesinin Sona Ermesi...254 II. Çalıştırılmayan Süreye İlişkin Ücret ve Diğer Haklar...256 III. İş Güvencesi Tazminatı...256 1. Genel Olarak...256 2. Tazminat Miktarının Belirlenmesinde Kriterler...259 3. İş Güvencesi Tazminatında Faiz...261 IV. İşe Başlatmama Durumunda Kıdem, İhbar Tazminatları ile İzin Ücreti...263 V. Geçersiz Feshin Sonuçlanna İlişkin Hükümlerin Emrediciliği...265 1. Mutlak Emredicilik...265 2. İşe İade Davasından Feragat...266 3. İşe İade Davasında Cezai Şart...268 §9. İŞE İADE KARARININ İCRASI...271 I. İşe İade Karannm Niteliği...271 II. İşe İadenin ve İşe İadeye Bağlı Parasal Haklann İcrası...273 1. İşe İadenin İcrası...273 2. İşe İadeye Bağlı Parasal Haklann İcrası...274 a) İş Güvencesi Tazminatı ve Dört Aylık Ücretin Likit Olmaması...274 b) İş Güvencesi Tazminatı ve Dört Aylık Ücretin İcrası...276 § 10. SENDİKAL TAZMİNAT, KÖTÜNİYET, AYRIMCILIK VE İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI İLİŞKİSİ...277 I. Sendikal ve Kötüniyet Tazminatı ile İş Güvencesi Tazminatı İlişkisi...277 1. 1475 sayılı Kanun Dönemi...277 2. 4773 sayılı Kanun Dönemi ve Sonrası...277 3. Özel Bir Durum: İşe İade Davasında Konunun Islahı...282 II. Ayrımcılık ile İş Güvencesi Tazminatı İlişkisi...283 § 11. GEÇERSİZ SEBEPLE FESHİN VERGİ VE SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU YANSIMALARI...284 I. Çalıştmlmadığı Halde Ödenecek Ücretten Yapılacak Kesintiler...284 II. İş Güvencesi Tazminatından Yapılacak Kesintiler...287 SONUÇ...293 KAYNAKÇA...301