Uzman Röportajlı Işığında Kıbrıs Meselesi

Uzman röportajları sosyal bilimlere konu olan araştırmalarda sıklıkla kullanılan yöntemlerden biridir. Bu röportajların kullanım yöntemi bilhassa kalitatif araştırmalarda hem tekil modellerde hem de çeşitleme yöntemlerinde ortaya konabilir. Politika, sosyoloji, eğitim ve örgütsel araştırmalar uzman röportajlarının kullanıldığı araştırma alanları arasındadırlar. Geçmişte uzman röportajlarının araştırma alanlarının dar bir çerçevede olduğu dönemlerde ortaya çıkan tekstlerin değerlendirilmesinde uzunca bir süre metodolojik pragmatizm yaklaşımı kullanılmıştır. Bununla birlikte yapılan araştırmaların uygulamaya dökülmesinde pek titiz davranılmamıştır. Araştırma sahasının genişlemesi neticesinde bu yöntemi kullanan araştırmacılar artmış ve ortaya konan çalışmaların kalitesi yükselmiştir. Günümüzde uzman röportajları için hedef gruplar genişlemiştir. Politika ve siyaset konulu araştırmalarda siyasetçiler, yargı ve bilim dünyasında konusunda uzman akademisyenler, üst düzey yöneticiler ve bürokratlar literatürdeki araştırmalarda kullanılmaktadırlar.
Uzman röportajları, çeşitli araştırma alanlarında kullanılmakla birlikte, birkaç yöntemin bir arada yürütüldüğü çalışmalar ve bağımsız yöntemlerde de araştırmacılara yardımcı olmaktadırlar. Diğer röportaj çeşitlerinden farklı olarak uzman röportajları kolektif kişilerden oluşmak yerine bireysel veya topluluk bağlamında kendi yönelimleri ve tutumları olan kişilerden meydana gelir. Söz konusu bağlam burada bir organizasyon ya da kurumsal bağlam niteliğinde olan ancak röportajla özdeşleşmek yerine röportajın konusuyla ilgili önemli bir faktörü temsil etme amacı güden bir bağlamdır. Uzman röportajı bağlamında kişinin uzman olup olmadığı, o kişinin konu ile direkt bağlantısı ile alakalıdır. Uzmanlık durumu bu noktada röportajın konusuyla ilişkisel bir statüye sahip olmak anlamına gelmektedir.
Bu kitapta, çalışma alanıma paralel olarak gerçekleştirdiğim uzman röportajları için röportajı verenlerde aradığım temel kriter Kıbrıs Meselesinin bir yönü ile yoğun bir ilişkiye sahip olmalarıdır. Kıbrıs Meselesi üzerine çalışan birçok araştırmacının kullanmış olduğu saha araştırması esnasında konunun bir şekilde tarafı olmuş kişilerden enformasyon alması gayet alışılagelmiş bir durumdur. Ancak araştırmada uzman röportajı temel metot olarak kullanılıyorsa araştırmacı konunun gerçekten temsilcisi olan kişilerle bağlantı kurmalıdır. Bu kişiler konu üzerine derinlemesine bilgi sahibi olan kısaca konusunda uzman kişilerden seçilmelidir. Bu uzmanların vereceği bilgiler araştırılan konunun analizinde anahtar niteliğinde olması gerektiğinden bu kişilere tabiri caizse kilit oyuncu denilebilir.
Kıbrıs Meselesi özü itibariyle kimlik temelli bir meseledir. Bu sebeple röportajların ana omurgasını bu iki kimliğin temsilcilerinden oluşan uzmanlar oluşturmaktadır. Kıbrıs Türk milletinin en önemli ismi merhum Rauf Raif Denktaş sonrası KKTC?nin (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) ikinci cumhurbaşkanı olan Mehmet Ali Talat bu bağlamda sorunun en tepesindeki bir isim olarak röportajlardaki kilit uzmanlardan birisidir.