Yatırım Vergi Teşvik Politikasının Hukuki Çerçevesi

Yatırım vergi teşvik politikaları özünde siyasi, ekonomik ve ideolojik tercihlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Hukuk bu noktada hükümet tercihlerinin oluşumunda değil, hayata geçmesinde rol üstlenmektedir. Bu rolün iki fonksiyonu vardır. Birincisi, yatırım vergi teşvik politikaları hukuka uygun biçimlerle gerçekleştirilmelidir. İkinci olarak, yatırım vergi teşvik politikasını uygulamaya geçiren işlemler hukuka uygun içerikte olmalıdır. Biçim ve içeriğe ilişkin kurallar ulusal ve uluslararası hukuktan doğmaktadır. Bu çalışmada Türk yatırım vergi teşvik politikalarının hayata geçirilmesi aşamasında tabi olduğu biçim ve içeriğe ilişkin hukuk kurallarının ortaya konulması amaçlanmıştır.(ÖNSÖZDEN)



İÇİNDEKİLER



§1. Giriş

I. Yatırım Vergi Teşviki Kavramı

1. Tanım ve Türler

a. Tanım

b. Türler

aa. Kurumlar Vergisi Muaflık, İstisna ve İndirimleri

bb. Vergi Stopajı (Kesintisi) İndirimi

cc. Ücretlerde Gelir Vergisi İndirimi ve Sigorta Prim Desteği

dd. Katma Değer Vergisi İstisnası

ee. Gümrük Vergisi Muafiyeti

ff. Diğer Vergiler

2. Terim

II. Yatırım Vergi Teşvikinin Yakın Kavramlardan Ayırt Edilmesi

1. Diğer Yatırım Teşviklerinden Ayırt Edilmesi

2. Yatırıma Yönelik Genel Vergi Tedbirlerinden Ayırt Edilmesi

III. Konunun Sınırlandırılması ve Plan



Birinci Bölüm

Dünden Bugüne Türkiye'de Yatırım Vergi Teşvik Politikaları

§2. Cumhuriyet Dönemi Yatırım Vergi Teşvik Politikalarının Gelişimi

I. Planlı Ekonomi Politikası Dönemi Yatırım Vergi Teşvikleri

II. Neoliberal Ekonomi Politikası Dönemi Yatırım Vergi Teşvikleri

III. Neoliberal Ekonomi Politikasında Yeni Dönem ve Yatırım Vergi Teşvikleri

§3. Günümüz Yatırım Vergi Teşvikleri

I. Ana Yatırım Teşviki Düzenlemesinde: Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar

1. Genel Yatırım Vergi Teşvikleri

2. Bölgesel Yatırım Vergi Teşvikleri

a. Ana Uygulama: Bölgesel Yatırımlar

b. İstisnai Uygulama: Öncelikli Yatırımlar

3. Büyük Ölçekli Yatırım Vergi Teşvikleri

4. Stratejik Yatırım Vergi Teşvikleri

5. Ar-Ge ve Çevre Yatırımları

II. Özel Ekonomik Bölgelere İlişkin Düzenlemelerde

1. Serbest Bölgeler Kanunu

2. Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu

3. Endüstri Bölgeleri Kanunu

4. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu

5. Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun



İkinci Bölüm

Yatırım Vergi Teşvik Politikasının Anayasal Dayanakları ve Ulusal Sınırları

§4. Yatırım Vergi Teşvik Rejiminin Anayasal Dayanakları

I. Bireyin Özel Teşebbüs Özgürlüğü: AY, 48/1

1. Öznesi

2. Kapsamı

a. Olumlu Anlam

b. Olumsuz Anlam

II. Devletin Ekonomiye Müdahale Görevi: AY, 2

§5. Yatırım Vergi Teşvik Rejiminin Anayasal Sınırları

I. Hukuk Devleti İlkesi: AY, 2

II. Vergileme İlkeleri: AY, 73

1. Verginin Yasallığı İlkesi

a. Kural

b. İstisnalar

aa. Temel Öğelere İlişkin: AY, 73/4

bb. Olağanüstü Yönetimde: AY, 91/5, 121/3 ve 122/2

cc. Dış Ticarete İlişkin: AY, 167/2

2. Vergilendirmede Eşitlik İlkesi

III. Bütçe İlkeleri: AY, 161 ve 163

1. Önceden İzin İlkesi

2. Denklik İlkesi

3. Yıllık Olma İlkesi

IV. Rekabetin Korunması İlkesi: AY, 167/1 ve 172



Üçüncü Bölüm

Yatırım Vergi Teşvik Politikasının Uluslararası Sınırları

§6. Dünya Ticaret Örgütü Hukuku Vergi Sübvansiyon Kuralları

I. Dünya Ticaret Örgütü Hukukunda Sübvansiyonlar ve Vergi Teşvikleri

1. GATT 1947

2. Sübvansiyon Anlaşması

a. Vergi Sübvansiyonu Kavramı

aa. Hükümet veya Kamu Organları Tarafından Mali Katkı

bb. Bir Fayda Sağlama

cc. Özgüllük

dd. Olumsuz Ticari Etki

b. Vergi Sübvansiyonunun İdari ve Hukuki Denetimi

aa. Vergi Sübvansiyonunun Bildirimi

bb. Vergi Sübvansiyonundan Doğan Uyuşmazlıkların Çözüm Mekanizmaları

II. Dünya Ticaret Örgütü Vergi Sübvansiyon Kurallarının Türk Yatırım Vergi Teşvik Politikalarına Etkisi

1. Uluslararası Anlaşmalar ve İç Hukukumuz Arasındaki İlişkiler

a. Doğrudan Uygulanabilirlik

b. Öncelik

c. Doğrudan Etki

2. Dünya Ticaret Örgütü Anlaşmaları ve Yatırım Vergi Teşvik Hukukumuz Arasındaki İlişkiler

a. Doğrudan Uygulanabilirlik

b. Öncelik

c. Doğrudan Etki

§7. Türkiye-Avrupa Birliği Ortaklık Hukuku Vergi Devlet Yardımı Kuralları

I. Ortaklık Hukukunda Devlet Yardımları ve Vergi Teşvikleri

1. Birincil Hukuk-İkincil Hukuk Ayrımı

2. Ortaklık Birincil Hukukunda Devlet Yardımları ve Vergi Teşvikleri

a. Ankara Anlaşmasında

b. Katma Protokolde

3. Ortaklık İkincil Hukukunda Devlet Yardımları ve Vergi Teşvikleri: 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararında

a. Vergi Devlet Yardımları Kavramı

aa. Vergi Devlet Yardımlarının Gümrük Birliğiyle Bağdaşmazlık Prensibi

bb. Bağdaşmazlık Prensibinin İstisnaları

b. Vergi Devlet Yardımlarının İdari ve Hukuki Denetimi

II. Ortaklık Vergi Devlet Yardımı Kurallarının Türk Yatırım Vergi Teşvik Politikalarına Etkisi

1. Ortaklık Mevzuatı ve Yatırım Vergi Teşvik Hukukumuz Arasındaki İlişkiler

a. Doğrudan Uygulanabilirlik

b. Öncelik

c. Doğrudan Etki

2. Gümrük Birliğinin Derinleşmesinin Türk Yatırım Vergi Teşvik Politikalarına Olası Etkisi

§8. Sonuç ve Değerlendirme