Yolsuzlukla Mücadele Mevzuatı

TEPAV, TESEV, TÜSİAD, TOBB, İstanbul Barosu, Beyaz Nokta Vakfı gibi sivil inisiyatiflerin yaptığı saha araştırmaları yolsuzluğun boyutuyla ilgili önemli bulgular içeriyor. Uluslararası Saydamlık Örgütü nün -Transparency International- yayımladığı Yolsuzluk Algılama Endekslerin-de -CPI- son yıllarda görece bir iyileşme görülmesine karşın yolsuzluk bir temel sorun olarak gündemdeki yerini koruyor. Yolsuzlukla mücadele bağlamında değişik alanlarda çok sayıda inceleme ve araştırma yapılma-sına karşın ülkemizdeki yolsuzlukla mücadele mevzuatını tüm boyutlarıyla derleyen ve yararlanmak isteyenlere sistematik bir bakış açısıyla sunmayı amaçlayan bir çalışmanın eksikliği ortadadır. Bu kitap, söz konusu eksikliği kısmen de olsa gidermek amacıyla yayımlanmakta ve yolsuzlukla mücadele alanındaki doğrudan ve dolaylı ulusal ve uluslar arası mevzuat ilk kez bir araya getirilmektedir. Saydamlıkla ve iyi yönetişimle bağlantılı mevzuatın yolsuzlukla mücadeleyle de bağlantılı olduğu düşüncesiyle bu kitap kapsamında, örneğin bilgi edinme ve mali yönetim mevzuatı yada Sermaye Piyasası Kanunun içeriden öğrenenlerin ticareti yle ilgili hükümleri gibi geniş bir mevzuat yelpazesine yer verilmiştir. Türk Ceza Kanununun ilgili hükümlerinin seçiminde ağırlıklı olarak 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması ve Rüşvet ve Yolsuzlukla Mücadele Kanununun ve Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele sözleşmesinin yolsuzluk suçu saydığı suçlar ve bağlantılı hükümler esas alınmıştır. Yolsuzlukla mücadele alanında Türkiye nin taraf olduğu tüm uluslararası sözleşmeler kapsama alınmış; diğer uluslararası belgelerden -örneğin kara parayla mücadele alanındaki en önemli örgüt olan FATF ın tavsiyeleri gibi- önemli gördüklerimize de kitapta yer verilmiştir.
Öte yandan, hükümetlerin yayımladığı yolsuzluğa karşı eylem planları, yolsuzlukla mücadele literatüründe bir anlamda mevzuat kabul edilmekte ve çok önemsenmektedir. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suçla Mücadele Ofisi tarafından -Hollanda ve Norveç Dışişleri bakanlıklarının katkılarıyla- hazırlanan Yolsuzluğa Karşı Küresel Program -The Global Programme Against Corruption, Anti Corruption Toolkit- isimli kitabın 141-146 ncı sayfaları arasında -tam altı sayfa- yolsuzlukla mücadele plan-larının önemi ve evrensel özellikleri anlatılmaktadır.
Bu nedenle; 57. Hükümet tarafından yayımlanan -Türkiye de Saydamlığın Artırılması ve Kamuda Etkin Yönetimin Geliştirilmesi- isimli eylem planı ile 58. Hükümet döneminde yayımlanan -Acil Eylem Planının ilgili bölümü de kitap içeriğinde yer almıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Yolsuzlukların Sebeplerinin, Sosyal ve Ekonomik Boyutlarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu -10/9- yaklaşık altı aylık bir çalışma sonucunda çeşitli alanlarda saptanan yolsuzlukları belgeleriyle açıklayan toplam 1112 sayfadan oluşan bir rapor yazmış ve bu rapor TBMM Genel Kurulunda okunmuştur. Bu rapordaki öneriler doğrultusunda bir çok eski bakan ve bir başbakan hakkında Meclis Soruşturma komisyonları kurulmuştur. Raporun 149 sayfadan oluşan ilk -Bir Olgu Olarak Yolsuzluk: Nedenler Etkiler, Çözüm Önerileri- başlıklı ilk kısmında sistem analizleri ve çözüm önerileri yer almıştır. Bu kısmın sonuç bölümü; yasama, yürütme, yargı alt başlıkları altında toplam 55 çözüm önerisini içermektedir. Türkiye de yolsuzlukla mücadelenin temel referanslarından biri olduğuna inandığımız bu raporun -Yolsuzlukla Mü-cadele Yöntemleri ve Önlemleri- başlıklı 6 ncı bölümü ve -Sonuç ve Öne-riler- başlıklı 7 nci bölümü ile çok geniş kaynakça bölümü de okurlarımızın bilgisine sunulmuştur. Yolsuzlukla mücadele alanındaki doğrudan yada dolaylı tüm mevzuatı, ülkemizin taraf olduğu uluslararası anlaşmaları, Başbakanlık genelgelerini ve eylem planlarını içeren bu çalışmanın araştırmacılara, uygulamacılara ve konuyla ilgilenen herkese yararlı olmasını diliyorum.