Zavallı Bir Kuşun Feryadı; Bir Türk Ailesinin Van'dan Zorunlu Göçüyle Başlayan Hazin Öyküsü (Anı/1915-1929)_{Bir Türk Ailesinin Van'dan Zorunlu Göçüyle Başlayan Hazin Öyküsü (Anı/1915-1929)}

Karşılaştığı bütün trajik hadiselere rağmen hayat kavgasında bir an olsun yenilgiyi kabul etmemiş gerçek bir öğretmendi. Hiçbir zaman pes etmeyi veya kaçmayı bir seçenek olarak görmedi Abdülkadir Ungan. Bu yüzden hayatını anlatan "Zavallı Bir Kuşun Feryadı", sadece ailesinin değil herkesin gurur duyacağı ve ilham alacağı bir anı defteri. Bu muhteşem yaşam öyküsü çatırdayan imparatorluğun son kumarı olan Birinci Dünya Savaşı'nın doğu cephesinin göbeğinde, Van'da, Ermenilerin Türk ahaliyi katletmesi, şehri yok etmesi sürecinde yaşanan bir çocuklukla başlıyor. Ve sonra kaderin elem ve azap yüklü sarmallarında Anadolu'da muhacir olarak kentten kente savruluyor. Daha çocukken evini ve yurdunu, ailesini, sıhhatini yitiren Abdülkadir Ungan, otuz yedi yıllık kısa hayatında bir insanın yaşayıp yaşayabileceği hemen her zorluğun üstesinden gelmeyi başarıyor ve bu öyküyü bizlere miras bırakıyor. Zavallı Bir Kuşun Feryadı'nda yüreği kocaman bir öğretmenin sonsuzluğa kadar muhafaza edilecek ehemmiyetli bir hayat dersi var ve özellikle şöyle diyor: Sen sabahtan, akşamın kızıl ufukları hâsıl oluncaya kadar, tabiatı ve onun suni güzelliğini seyrettin. Fakat o evet, o hain seni zehirledi. Rüzgârın sessiz zehirli okuyla ciğerlerini deldi. Sen buna kahkaha ile mukabele ettin!... Daha önce böyle bir kitap okumadığınızdan eminim çünkü Türkçede bir ilk niteliği taşıyor. -Prof. Dr. Yelda Demirağ